Bạch Hạc – Phật Giáo Việt Nam Phật Giáo
Thế Tôn độ cho cha Ngài đắc Tam quả xong, Ngài lại trở về Vương Xá cùng với Tăng đoàn. Bấy giờ Ngài đã hứa với ông Cấp Cô Ðộc đến thăm Xá-vệ, ngay khi đại tịnh xá Kỳ Hoàn đuợc hoàn thành. Chẳng bao lâu, Ngài nhận đuợc lời báo: “Tịnh xá đã hoàn thành”. Ngài liền đến Kỳ Viên cư ngụ. Ðại đức Nan-đà lúc đó trở nên bất mãn, tỏ sự buồn phiền của mình với các Tỳ-kheo:
– Chư huynh, tôi bất mãn. Tôi đang sống đời xuất gia, nhưng tôi không thể chịu đựng lâu hơn nữa. Tôi dự định xả bỏ những giới luật cao cả và trở về đời sống thấp hơn, đời sống của một cư sĩ thế tục.
Thế Tôn nghe đuợc việc này, cho gọi Tôn giả Nan-đà đến bảo:
– Nan-đà, có phải thật sự ông đã nói với nhiều Tỳ – kheo rằng: “Chư huynh, tôi bất mãn. Tôi đang sống đời xuất gia nhưng tôi không thể chịu đựng lâu hơn nữa. Tôi dự định xả bỏ những giới luật cao cả và trở về đời sống thấp hơn, đời sống của một cư si thế tục”.
– Bạch Thế Tôn, hoàn toàn đúng thế.
– Nhưng Nan-đà, tại sao ông bất mãn với cuộc sống đạo hạnh mà ông đang sống? Tại sao ông không thể chịu đựng lâu hơn? Tại sao ông định xả bỏ những giới luật cao đẹp và trở về đời sống thấp hon, đời sống của cư sĩ thế tục?
– Bạch Thế Tôn! Khi con rời nhà vị hôn thê yêu quí Janapada Kalyànì của con, với đầu tóc rối bời, từ giã con và khẩn khoản: “Công tử, xin hãy mau trở về!” Bạch Thế Tôn, vì con vẫn nhớ nàng nên con bất mãn đời sống xuất gia hiện con đang sống. Con không thể chịu đựng cuộc sống này lâu hơn, và con dự định xả bỏ những giới luật cao cả để trở về cuộc sống thấp hơn, cuộc sống của cư sĩ thế tục.
Khi ấy, đức Thế Tôn nắm tay Ðại đức Nan-đà, dùng thần lực đưa chàng đến cõi trời Ba mươi ba. Trên đường đi, đức Thế Tôn chỉ cho Tôn giả Nan-đà thấy trên một cánh đồng bị lửa rụi, một con khỉ háu ăn đang ngồi trên một gốc cây đã cháy rụi và lửa cũng đã thiêu đốt tai, mũi và đuôi của nó. Ðến cõi trời ba mươi ba, Ngài chỉ năm trăm thiên nữ gót son đang hầu hạ Sakka, vua của chư thiên (thiên chủ). Khi Thế Tôn cho thấy hai cảnh tượng đó rồi, Ngài hỏi Nan-đà:
– Nan-đà, ông thấy ai đẹp đẽ, ưa nhìn và duyên dáng hơn? Cô vợ quí Janapada Kalyànì của ông hay năm trăm thiên nữ gót son này?
– Bạch Thế Tôn, Nan-đà đáp, thật Janapada Kalyànì kém xa, giống như con khỉ háu ăn đã mất tai, mũi và đuôi. Bạch Thế Tôn, cô vợ quí Janapada Kalyànìi đối với năm trăm thiên nữ này, nàng còn kém xa hơn nhiều. So sánh với những thiên nữ này, vị hôn thê của con chẳng đáng kể, cô ta không bằng một phần nhỏ của họ, không bằng một phần nhỏ của một phần nhỏ của một phần nhỏ của họ. Ngược lại, năm trăm thiên nữ gót son này đẹp đẽ, ưa nhìn và duyên dáng vô cùng.
– Hãy vui lên, Nan-đà! – Ðức Thế Tôn trả lời – Ta bảo đảm ông sẽ được năm trăm thiên nữ gót son này.
Ðại đức Nan-đà thưa:
– Bạch Thế Tôn, nếu Thế Tôn bảo đảm con sẽ đuợc năm trăm thiên nữ gót son này, thì trong trường hợp đó, bạch Thế Tôn, con sẽ sung suớng vô cùng để sống cuộc sống cao thuợng của nguời xuất gia.
Rồi Thế Tôn đem Ðại Đức Nan-đà theo Ngài, biến mất khỏi cõi trời ba mươi ba và hiện ra tại Kỳ Viên. Không bao lâu, những Tỳ-kheo đuợc nghe kể như sau:
– Vì mong muốn đuợc các thiên nữ mà Ðại đức Nan-đà, em đức Thế Tôn, con bà Di mẫu, tiếp tục sống đời tu sĩ. Ðức Thế Tôn đã bảo đảm rằng ông ta sẽ được năm trăm thiên nữ gót son.
Kết quả là những Tỳ-kheo huynh đệ của Ðại đức Nan-đà đã xem chàng như một nguời đi tu muớn, như nguời đã bị mua chuộc và họ nói về Ngài:
– Ðại đức Nan-đà là một người đi tu muớn, Tôn giả Nan-đà là một người bị mua chuộc, vì hy vọng được các thiên nữ mà ông ta sống đời tu sĩ, Thế Tôn đã bảo đảm rằng ông ta sẽ đuợc năm trăm thiên nữ gót son.
Ðại đức Nan-đà, mặc dù bị các bạn đồng tu xem thuờng, xấu hổ vì chàng và làm khổ chàng khi gọi chàng là “người tu muớn” và “bị mua chuộc”, Ðại đức vẫn sống độc cư, xuất ly, chánh niệm, tinh tấn, dõng mãnh. Không bao lâu, ngay trong đời này, chính Nan-đà an trú trong tuệ trí giác ngộ và đạt đuợc đạo quả tối thuợng của đời sống tu hành, đạo quả mà vì nó biết bao thanh niên thiện tín đã vĩnh viễn từ bỏ đời sống thế tục sống đời xuất gia. Ðại đức đã biết: “Sanh tử đa tận, phạm hạnh đã lập, việc làm đã xong, ta không còn trở lại đời này nữa”. Vậy là thêm một Ðại đức Trưởng lão nhập vào hàng ngũ A-la-hán.
Bấy giờ, một vị trời đến chỗ Thế Tôn vào ban đêm, chiếu sáng cả Kỳ Viên, cúi đầu đảnh lễ Thế Tôn bạch rằng:
– Bạch Thế Tôn! Ðại đức Nan-đà, con trai bà Di mẫu của Phật đã lậu tận; ngay trong đời này, chính Ðại đức đã an trụ trong chánh trí, đã đuợc giải thoát khỏi dục lậu, tâm giải thoát tuệ giải thoát.
Thế Tôn cũng đã biết như thế. Trong đem ấy, Tôn giả Nan-đà cũng đến chỗ Thế Tôn đảnh lễ và thưa:
– Bạch Thế Tôn, con xin bãi bỏ lời hứa của Thế Tôn bảo đảm con sẽ được năm trăm thiên nữ gót son.
Thế Tôn trả lời:
– Nan-đà, chính tâm Ta đã thấu hiểu tâm ông và thấy do lậu tận, ngay trong đời này, chính ông đã an trú trong chánh trí, được giải thoát khỏi dục lậu, tâm giải thoát, tuệ giải thoát. Một vị trời cũng đã đến cho ta hay điều đó. Do đó, này Nan-đà, khi ông không còn tham đắm vào ngũ dục thế gian, tâm ông thoát khỏi dục lậu, ngay lúc ấy Ta không còn bị ràng buộc bởi lời hứa cũ.
Rồi Thế Tôn, thấu rõ ý nghĩa thâm sâu thực sự của việc này đã tuyên đọc Thánh ngôn sau:
Diệt sạch vọng tuởng nguy hại.
Ông sẽ bình thản, an nhiên,
Khi gặp hạnh phúc, đau khổ.
Một hôm, các Tỳ-kheo đến gặp Tôn giả Nan-đà và hỏi Ngài:
– Sư huynh Nan-đà! Lúc trước huynh nói: “Tôi bất mãn”, bây giờ huynh có nói như thế không?
– Chư huynh, tôi chẳng còn ưa thích đời sống thế tục.
Khi các Tỳ-kheo nghe Ngài trả lời, họ nói:
– Tôn giả Nan Đà nói không thật, hoàn toàn nói láo. Ngày truớc ông ta nói: “Tôi bất mãn”. Nhưng bây giờ ông ta nói: “Tôi chẳng còn ưa thích đời sống thế tục”.
Và lập tức họ đến và trình lại câu chuyện với Thế Tôn. Thế Tôn đáp:
– Này Tỳ-kheo! Ngày truớc nhân cách của Nan-đà như một nhà lợp vụng, nhưng nay giống như một nhà lợp kín. Từ ngày ông ấy thấy những thiên nữ, ông ấy đã cố gắng hành trì để đạt đến cứu cánh của đạo nghiệp và bây giờ ông ta đã đạt được.
Nói xong, Ngài đọc những Pháp Cú sau:
(13) Như mái nhà vụng lợp,
Mưa liền xâm nhập vào.
Cũng vậy tâm không tu,
Tham dục liền xâm nhập.
(14) Như ngôi nhà khéo lợp,
Mưa không xâm nhập vào.
Cũng vậy tâm khéo tu,
Tham dục không xâm nhập.
Các Tỳ-kheo bắt đầu bàn tán chuyện trên trong Pháp đường:
– Chư huynh! Chư Phật thật kỳ diệu! Ðại đức Nan-đà đã bất mãn đời tu sĩ vì cô Janapada Kalyànì, nhưng đấng Ðạo sư dùng những thiên nữ làm mồi, khiến ông ta vâng phục hoàn toàn.
Ðức Phật đi đến và hỏi họ:
– Các Tỳ-kheo! Các ông ngồi đây bàn tán chuyện gì?
Nghe họ kể xong, Ngài nói:
– Này các Tỳ-kheo! Ðây không phải lần đầu tiên Nan-đà đã vâng phục bởi mồi nhử bằng người khác phái, kiếp truớc cũng xảy ra tương tự như thế.