Bài Kệ Về Thiền Minh Sát

thiền minh sát

Tưởng đâu đời chỉ màu hồng
Ai ngờ rằng cõi hồng trần đảo điên.
Nếu không tinh tấn cần chuyên
Nếu không chánh niệm ưu phiền đến ngay.

Chú tâm vào chỗ bụng này
Thấy phồng thấy xẹp, thấy hoài chuyển rung.
Khi căng, khi kéo, khi chùng
Khi sâu, khi cạn, hãy ung dung nhìn

Dầu tâm phóng túng, mông lung
Cũng đừng lo lắng, cứ ung dung nhìn
Chóng chày tâm sẽ nằm im
Không còn vọng động, chẳng tìm chỗ đi.

Dầu tâm lo lắng, sầu bi
Ghét ghen, hoan hỉ cũng thì nhìn thôi
Chẳng cần toan tính lôi thôi
Chẳng cần lo sợ bồi hồi phân vân

Sáng suốt chánh niệm chuyên cần
Hết còn thắc mắc phân vân nữa rồi
Tâm trú đề mục chẳng rời
Khổ đau hạnh phúc đến rồi lại đi

Tấm thân huyễn hóa ra gì
Đất, Nước, Gió, Lửa chuyển di thất thường
Giữ tâm chánh niệm luôn luôn
Khi đi, khi đứng, không buông, không chùng

Nằm ngồi co duỗi thung dung
Thấy, nghe, rờ, đụng cũng đừng có quên
Chú tâm chánh niệm lâu bền
Thấy rõ Tứ Đại tạo nên thân này

Thân ta chấp giữ lâu nay
Chỉ là giả hợp đổi thay không bền
Đất là sự cứng sự mềm
Nước là dính hút, kết liên, chảy dài

Gió là chuyển động trong ngoài
Lửa ấy nhiệt độ nhớ hoài chớ quên
Khi đi: nặng, nhẹ, cứng, mềm
Chú tâm giở đạp xuống lên thang lầu

Chuyên cần chánh niệm dài lâu
An vui tĩnh lặng hết sầu hết đau
Cúi khom, ngó trước, ngó sau
Nấu cơm, quét dọn, chùi lau, đợi chờ

Chú tâm chánh niệm bây giờ
Chớ nên dãi đãi đợi chờ ngày mai
Đừng suy nghĩ đến tương lai
Quá khứ đã mất đoái hoài làm chi

Dù cho đề mục là gì
Cũng có đặc tính đến đi “vô thường”
Cứng, tê, đau, nhức sự thường
Đến đi mặc chúng, ghét thương làm gì

Đừng mong khổ thọ tan đi
Đừng mong lạc thọ ở lì với ta
Mong là tham ái đó mà
Người còn tham ái khó ra luân hồi

Cũng đừng chống cự lôi thôi
Cảm giác vui, khổ đến rồi lại đi
Chống cự đàn áp ích gì
Sân tâm phát khởi lại đi luân hồi.

Muốn mau ra khỏi luân hồi
Bỏ đi ý tưởng “ta, tôi” cho rồi
Do còn tư tưởng “ta, tôi”
Tà kiến phát khởi luân hồi triền miên

Khổ thọ đến, chánh niệm liền
Khách quan quán sát triền miên không ngừng
Lạc thọ đến cũng chẳng mừng
An nhiên ghi nhớ tâm đừng lung lay

Âm thanh tốt xấu ghi ngay
Không thương, không ghét từ rày rảnh tai
Quán thân, quán thọ từ nay
Quán tâm, quán pháp cả ngày lẫn đêm

Ngoại trừ giờ ngủ mỗi đêm
Giảm giờ giải trí, tăng thêm giờ thiền
Đi đâu cũng đem theo thiền
Chánh niệm, sáng suốt dính liền cùng ta

Tham sân có đến la cà
Cũng đừng sợ hãi tránh xa làm gì
Tham sân đến rồi lại đi
Bất an, hối hận cũng thì thế thôi

Chú tâm chánh niệm một hồi
Bất an, hối hận cũng thời ra đi
Khi tâm khởi sự hoài nghi
Tinh tấn chánh niệm hoài nghi sẽ rời

Dã dượi, buồn ngủ đến rồi
Nghĩ đến ánh sáng một hồi sẽ hay
Đứng thẳng dậy, xoa chân tay
Nếu không hết ngủ, rời ngay phòng thiền

Kinh hành lui tới liên miên
Nếu không hết ngủ, ta thời đi lui
Đi lui, buồn ngủ chẳng lùi
Kéo tai, rửa mặt, nghĩ vui, đừng sầu

Quyết tâm chánh niệm bền lâu
Phiền não dứt sạch, hết sầu hết đau
Tinh tấn là pháp đứng đầu
Chánh niệm, chánh định thật sâu, thật bền

Chuyên cần tu tập ngày đêm
Trí tuệ tăng trưởng nhẹ êm Niết Bàn.

Sư Khánh Hỷ (24-12-2004)