“Sống cả trăm năm
Mà không thấy biết
Giáo lý tối thượng
Không bằng chỉ sống
Một ngày mà biết
Giáo lý như vậy”
(Pháp Cú Nam Tông, Trí Quang Biên Tập, 2545)
Từ khi Ðức Phật đản sinh dưới gốc cây vô ưu trong vườn Lâm Tỳ Ni, rồi bước đi bảy bước nói lời đầu tiên: “Thiên Thượng Thiên Hạ, Duy Ngã Ðộc Tôn”. Các chư Thiên phun xuống hai vòi nước nóng và lạnh để tắm cho Thái tử… tất cả là một bài pháp sống động nhiệm mầu, mãi cho đến nay, đầu thế kỷ 21, vẫn còn hiển hiện rõ nét trong hàng triệu triệu trái tim của nhân loại.
Bài pháp ấy, lời dạy ấy như cơn mưa làm tươi mát ngàn cây nội cỏ, làm lớn mạnh cho những khu rừng già đại thọ xanh tươi, tất cả đều được thấm nhuần ân đức của Phật. Phật pháp như chiếc bè đưa người qua sông. Phật pháp như người nghèo được của báu. Phật pháp như ánh đèn chiếu vào nơi tối tăm. Phật pháp như lời Kinh siêu độ trầm hùng, thanh thoát xóa sạch vô minh để minh hiển lộ soi đường đưa kẻ trầm luân đến bờ giải thoát. Phật pháp mang lòng Từ Bi – tình thương vô phân biệt, trang trải đến muôn loài, dù là sinh vật bò, bay, máy, cựa cho đến chư Thiên và nhân loại đều được tôn trọng, thương yêu:
“Just as a mother would protect her only child at the risk of her own life, even so let him cultivate a boundless heart towards all beings.”
(The Buddha and His Teachings, Mettà Sutta, Loving – Kindness. P. 696)
“Cũng như bà từ mẫu hết lòng bảo bọc đứa con duy nhất của bà dẫu có hiểm nguy đến tánh mạng, cũng thế ấy, người kia trau dồi từ tâm vô lượng vô biên, bao trùm tất cả mọi chúng sanh.”
(Ðức Phật và Phật pháp, Kinh Từ Bi”
Lòng Từ Bi là sức sống chân thật. Là tình yêu thương cần có để nuôi lớn con người. Lòng Từ Bi ấy được diễn đạt qua đời sống hằng ngày: qua lời nói, thái độ, cung cách cư xử với nhau. Chính nhờ lòng Từ Bi này mà hận thù được xóa sạch. Lòng độ lượng, tánh khoan dung được đơm chồi nảy lộc, đơm bông kết trái thương yêu:
“Let none deceive another nor despise any person whatsoever in any place. In anger on ill-will let him not wish any harm to another.”
“Không ai làm cho ai thất vọng, không ai khinh bỉ ai, dẫu người như thế nào hoặc ở nơi đâu. Trong cơn giận dữ hay lúc oán hờn, không nên mong điều bất hạnh đến với người khác.” (sđd)
Lòng không chất chứa hận thù, thì tấm lòng ấy trong sạch, tinh khiết như đóa hoa sen trắng vươn lên giữa đám bùn lầy ô nhiễm. Lòng không đố kỵ, tỵ hiềm thì tấm lòng ấy thanh thản, thong dong như mây ngàn bềnh bồng giữa hư không lồng lộng. Lòng không ghét bỏ hủy nhục, thì tấm lòng ấy khoáng đạt, xanh mát, bao la như biển cả làm đẹp cuộc đời, như bức tranh thủy mạc thiên nhiên của tạo hóa. Ðó đây lòng Từ Bi, ý yêu thương được tạo dựng, bồi đắp, là giá trị sống được thăng hoa muôn thuở:
“Let his thoughts of boundless love pervade the whole world – above, below and across – without any obstruction, without any hatred, without any enmity.”
“Hãy rải những tư tưởng từ ái vô biên cùng khắp toàn thể thế gian: bên trên, bên dưới, bốn phương tám hướng, không để cho điều gì làm trở ngại, không mảy may nóng giận, không chút hiềm thù.” (sđd)
Ngày Phật đản sinh, chúng ta nhớ lời Phật day như nhớ sự đói phải ăn, khát phải uống, như buồn ngủ phải ngủ và ước vọng sinh tồn được bảo trì như bản năng của muôn loài sinh động vật. Nhớ lời Phật dạy để được lợi ích cho mình, lợi ích cho tha nhân, và lợi ích cho cả hai, mà từ thuở sơ sinh cho đến ngày nhắm mắt xuôi tay theo cuộc vô thường:
“Việc ác làm ra
Mà chưa chín mùi
Thì người làm ác
Có thể gặp hay.
Việc ác chín mùi,
Thì người làm ác
Phải chịu khốn khổ.”
(Pháp Cú 120)
“Việc lành làm ra
Mà chưa chín mùi,
Thì người làm lành
Có thể gặp dở
Việc lành chính mùi,
Thì người làm lành
Ðược hưởng an vui.”
(Pháp Cú 121)
Pháp Cú Nam Tông – Trí Quang biên tập, 2545
Lời Phật dạy tạo sự bình an và hạnh phúc cho người có cuộc sống bình thường giữa xã hội ồn ào, huyên náo. Chính sự bình an, hạnh phúc đó là giá trị sống đích thực, cao quý. Lời Phật dạy tạo sự hướng thượng, tu chứng cho những người đem tâm tu hành, giải thoát. Y cứ vào lời Phật dạy mà kẻ phàm phu thành thánh giả. Lời Phật dạy rõ ràng, trong sáng, minh nhiên như ánh sáng mặt trời, chiếu soi khắp trên mặt đất làm sống dậy từ loại cỏ cây, sỏi đá, cho đến các loài có cánh để bay, có chân để chạy, có mình để trườn, có vảy để bơi và có thân để lăn lóc cựa quậy…
Chúng ta hãy tĩnh tâm chiêm nghiệm lời Phật day:
“Dễ thay,
tìm thấy lỗi người !
Khó thay,
tự thấy lỗi mình !
Lỗi người thì mình
cố phanh phui ra
như là sàng gạo,
mà lấy trấu cám !
Lỗi mình thì mình
cố che dấu đi,
như kẻ bẫy chim,
Ngụy trang mà núp”
Pháp Cú 253 – sđd
Thế giới này được tạo thành như là tác phẩm của lòng minh. Tâm mình nghĩ thiện, tạo thành thế giới thiện. Lòng mình nghĩ ác tạo thành thế giới ác.
Lòng thiện và thế giới thiện là phước báu của con người. Còn lòng ác và thế giới ác là điều bất hạnh cho hết thảy chúng sinh. Mong cho lòng mình, cầu nguyện cho lòng người, tất cả đều nghĩ thiện để xây dựng một thế giới thiện.
“We are what we think.
All that we are arises with our thoughts. With our thoughts, we make the world.”
(Heart of a Buddha)
Kỷ niệm ngày Ðức Phật đản sinh, chúng ta nhớ lại lời Ðức Phật dạy trong một tâm thức trong sáng, trong một ý tưởng mẫn tiệp, và trong một tư duy tinh khiết để làm đẹp cuộc đời, mà cúng dường lên đấng Thế Tôn.
Mùa Phật Ðản – PL 2553
Thích Nguyên Siêu